Het gezegde luidt: “Een ezel stoot zich in het algemeen, niet twee keer aan dezelfde steen”. Valt het je ook op dat bedrijven nagenoeg hetzelfde gedrag vertonen als in de vorige crisis? Omzetdaling, cost-cutting en directie en management in opperste paraatheid. Net als in de vorige crisis van 2008 tot 2012.

En toch zijn er bedrijven geweest in de vorige crisis die nauwelijks last hebben gehad van omzet- en margedaling. TPS Groep, een financieel detacheerder uit Houten, groeide in de jaren 2008-2012 van 35 Professionals naar ruim 200 Professionals waar de directe concurrenten het zeer zwaar hadden of omvielen. Nauwelijks cost-cutting en alle energie stoppen in de markt en klant verrassen. Tegen alle verwachtingen in groeien, alsof er geen crisis is.

Een witte Raaf zijn. Wie wil dat niet?

Of Peacebird, een Chinees modemerk waar wij nog nooit van hebben gehoord maar dat rond de 4500 winkels door heel China heeft en nog geen webshop van belang. Uitgerekend met Chinees nieuwjaar moesten alle filialen van het miljardenbedrijf vanwege Corona sluiten, tienduizenden verkoopmedewerkers kwamen thuis te zitten.

‘Peacebird had alle mensen kunnen ontslaan en proberen online verder te gaan. In plaats daarvan besloot het al zijn verkopers van de ene dag op de andere de opdracht te geven: ga zelf de boer op. Gebruik sociale media, ga livestreamen, zet een app in: ga maar proberen. En voor alles wat succes heeft, ligt een bonus klaar. Het resultaat: in februari lagen de verkopen van Peacebird boven die van dezelfde maand in 2019.

Les 1: Ineffectieve maatregelen

De bedrijven die het nu al moeilijk hebben kiezen voor dezelfde oplossingen als in de vorige crisis. Externen eruit, projecten stoppen of uitstellen, cost-cutting, tijdelijke contracten niet verlengen, enzovoort. Deze maatregelen helpen tijdelijk en creëren een schijn veiligheidsgevoel. Daarnaast werken deze maatregelen verlammend op alle mensen die werken in jouw bedrijf.

‘Winnaars tijdens een crisisperiode zijn beter voorbereid op tegenslag. Ze zijn flexibeler, passen zich sneller aan de nieuwe situatie aan, zonder zich te focussen op defensieve stappen en alleen maar hard te saneren’, volgens McKinsey en Harvard Business Review 2010.

Les 2: Pas op voor ‘schijn optimisme’

In onderstaande grafiek is te zien hoe emotie zich zou kunnen manifesteren in crisistijd. De zwarte lijn laat zien dat het vrij lang duurt voordat we ‘echt’ de juiste maatregelen gaan nemen. Een lange tijd houden we onszelf voor de gek met ‘quick-wins’ en ‘laaghangend fruit’. We denken steeds dat we het ‘nu’ onder controle hebben en hopen in stilte dat de crisis snel voorbij zal gaan.

Tijdens de eerste maanden van de Coronacrisis ging alle aandacht uit naar het redden van de zorg, het beschermen van de zwakkeren in de samenleving, thuiswerken en zakelijk blijven functioneren. Na een aantal weken komen we weer ‘in control’. Bij moment A ontstaat er een vorm van gewenning gedurende de ‘lock-down’ en stijgt het optimisme. Naar moment B toe ervaren we de eerste consequenties van de door Corona en lock-down aanstormende financiële crisis. De overheid belooft het bedrijfsleven maximaal en ruimhartig te ondersteunen. Na de eerste stortingen op de bankrekening gaat er een zucht van verlichting door de maatschappij maar constateren we al snel dat niet ieder bedrijf hiermee geholpen is. Pas bij moment C realiseert directie en management zich dat het goed fout kan gaan. Voor veel bedrijven is het dan te laat. “Binnen dertien maanden telt Nederland 150.000 bedrijven minder”, voorspelt Robert Jan Blom, analist van Faillissementszaken. Ook het FD kopt dat er 150.000 faillissementen verwacht worden.

Les 3: Kapitaliseer jouw USP’s

Iedereen weet wat USP’s zijn. Voor degenen die dat nog niet weten: Unique Selling Points. Wat zijn de USP’s van jouw bedrijf? Hier is eenvoudig achter te komen door jezelf de volgende vraag te stellen:

‘Wat kan mijn klant NIET bij mijn directe concurrent kopen wanneer mijn bedrijf er morgen niet meer is?’

Het antwoord hierop is jouw uniciteit. Vergroot en verbeter deze uniciteit. Profileer je maximaal op deze uniciteit. Maak iedere werknemer bewust van deze uniciteit en leer de werknemers zich te ‘verkopen’ vanuit deze uniciteit. Alle werknemers!

Bedrijven die geen concreet antwoord hebben op bovenstaande vraag hoeven zich nog geen zorgen te maken. De uniciteit is er wel maar het is de laatste jaren gewoon ‘te goed’ gegaan om hierbij stil te hoeven staan. Met de juiste aandacht en aanpak zijn de USP’s snel concreet gemaakt. Valkuil in dit denkproces is dat de USP’s concreet gemaakt worden door een selecte groep collega’s zoals management en high-potentials. Het komt veelvuldig voor dat het overgrote deel van de organisatie het niet eens is met de geformuleerde USP’s. Zeker in crisistijd zou dat een cruciale fout kunnen zijn.